ሰማያዊው ወንዝ (አባይ)

በአንዱዓለም አስናቀ

ግዮን-

ሰማያዊው

መለኮታዊው....

•••

ፍልስምና የእምነት ጓዳችን

ታሪክና ማንነታችን

ወንዛችን እና ወዛችን....

•••

ሳይጎድል እየፈሰሰ

ሳይደክም እየደረሰ

ሳይነጥፍ እያረሰረሰ....

••

ከኤዶም ፈልቆ 

ኢትዮጵያን  ከቦ

ብርሃን አፍላግ - ሊያጠጣ

ለእናቱ ዛሬ ደረሰ።

አድዋ በኪነ ጥበብ ሰዎች

የአድዋ ድል የጥቁር ህዝቦችና የመላው አፍሪካ ኩራት ነው። ከዛሬ 125 ዓመታት በፊት ፋሺስቱ የኢጣሊያ ጦር ባህር ተሻግሮ፣ ድንበር ጥሶ በመጣ ጊዜ ጀግኖቹ ኢትዮጵያውያን ለወሬ በማይመች መልኩ ውርደትን አከናንበው ሸኝተውታል። ባልዘመነ የጦር መሳሪያ ጠላትን ለመመከት አድዋ የዘመተው የኢትዮጵያ ጦር ታላቅ ነኝ ያለችውን ኢጣሊያን ያንበረከከው አቻ በሚባል የውጊያ ስልቱ አይደለም። የዛኔ በውስጡ ከሰነቀው አይበገሬነት በቀር በቂ የሚባል ትጥቅን አልያዘም።

ያለአንዳች መጫሚያ በባዶ እግሩ ተጉዞ በሶሎዳ ተራሮች ዙሪያ ሲተም እዚህ ግባ ከማይባል ኋላ ቀር መሳሪያውና ከጦርና ጋሻው በቀር ጠንካራ መከላከያ አልነበረውም። አባቶቻችን ትናንት በከፈሉልን መስዋዕትነት ዛሬ ላይ ቆመን የምንመሰክረውን አኩሪ ታሪክ ጽፈውልናል። በእነ እምዬ ምኒልክ ደምቆ የታተመው ጀግንነትም ከሀገራችን አልፎ ለጥቁር አፍሪካ ህዝብ የነጻነት ምልክት ሊሆን በቅቷል።

መላው አፍሪካ በቅኝ ግዛት ቀንበር በወደቀበት ዘመን ኢትዮጵያ «እምቢኝ» ስትል ታላቅ የተጋድሎ ዋጋ መክፈሏን ዓለም ያውቀዋል። ይህ መሆኑ ደግሞ ዛሬ እንደሌሎች ሀገራት የነጻነት ቀኗን ሳይሆን የድል በአሏን ለማክበር ግንባር ቀደም አድርጓታል። ይህን ተጋድሎ የውጭ ሀገራት ጸሀፍት ሳይቀሩ በበርካታ ታሪካዊ ድርሳናቸው ሲከትቡት ኖረዋል።

ከሁሉም በላይ ግን በተለያዩ የኪነ-ጥበብ ዘርፎች እየተዋዛ ሲቀርብ የቆየው የኪነ-ጥበብ አውድ ግዙፉን ታሪክ ይበልጥ አጉልቶ ለማሳየት ታላቅ አቅምን መፍጠር ችሏል። 

አድዋ በሎሬት ጸጋዬ ብዕር ዋ! አድዋ

ከኪነጥበብ ማሳያዎች አንዱን ስናነሳ ደግሞ በዋናነት የሎሬት ጸጋዬ ገብረመድህንን የስንኝ ቋጠሮ እናስታውሳለን። ሎሬት ጸጋዬ ገብረመድህን አድዋን ባነሳበት ስንኙ የጦርነት ውሎውንና የተገኘውን አኩሪ ድል ለማሳየት ሞክሯል። የአድዋ ጦርነት የኋላ ታሪክ የእያንዳንዱ ኢትዮጵዊ አኩሪ ድል የሁሉ አፍሪካዊ ደማቅ ታሪክ ነው። ይህንን ሀቅ

ሳይንትን በግጥም

 //አማራ ሳይንት//

----------✿----------

ገርት የብልህ አገር የምሁር መነሻ

ቆተት የምርት ሀገር የጤፍ መናገሻ

የበልግ ምድር ወዠድ የበያይት ጉርሻ

ቀጨዉ የማር ሀገር የጥበብ ድል መንሻ

የደንቆሮ ጫካ ያለባቸዉ ዋሻ

የብርቅየ እንስሳት ምሽግ መናገሻ

ሰንበት ብሎ ያየዉ ያንችን መዳረሻ ፡፡

ጀግና

 አትንኩኝ የሚለው የሰራ አካላቱ

ክንዱ እሳት ነበልባል ቁርጥ ያለ አሞቱ

አየናና ሜታ ወግሎ ነው እድገቱ

ደግነት ጀግንነት ደሞ ምን ቸግሮት

አምሓራ ሳይንቴው ስበር አስተምሮት

ካልነኩት አይነካም ጅንን ያለ ነው

ከነኩት አይለቅም ልክ ነብር ነው።

ፎጣ ለባሾቹ

ያገር ባለ አደራ ፎጣ ለባሾቹ

ከነኳቸው ነብር እንደ አንበሳ ቁጡ

ለአገራቸው ታማኝ ኩሩና ቅንጡ

የነጻነት አባት ነፍጠኛ ነው ፈርጡ !!

 በነገራችን ላይ በእያንዳንዱ  ፎጣ ስር እሳት የሚተፋ ነፍጥ እና ንፍጣሙን የሚያናፍጥ ወኔ አለ !!

ትዝታ ወ-ልጅነት

ኤቢ የማርያም ልጅ

ውሀ ቅጂ ብላ ብሰደኝ እናቴ

ወለሹን ቀዳሁት አወይ ልጅነቴ

አወይ ልጅነቴ ነፍስ አለማወቄ

ሲመጣ መሽኮርመም ሲሄድ መናፈቄ።

እያልን እያንጎራጎርን ነበር ድሮ ከወንዝ ውሀ የምንቀዳው

ወሎ ቤተ አምሐራ

ባህሌን እወደዋለሁ እኮራበታለሁ

የሰርግ ስነ ስርዓታችንና አማራ ሳይንት

 

ጥር ወር በአብዛኛው የሀገራችን ክፍሎች የሰርግ ወቅት መሆኑ ይታወቃል፡፡ በገጠሩ የህብርተሰብ ክፍል ዘንድም ይህ ወር አድስ ቤተሰብ የሚመሰረትበት ወቅት ነው በአምሃራ ሳይንት ወረዳ ም በሰርግ ወቅት በሽማግሌዎች የሚመረቁ ምርቃቶችና ከሚዜሙ ዜማዎች መካከል በጥቂቱ ፡፡

ይህ ጋብቻ ስሩ ጠለቅ ጫፉ ዘለቅ ያለ ይሁን ፣ልጅቱንና ልጁን ያልምድልን፣ጋብቻውን የአብርሀምና የሳራ ጋብቻ ያድርግልን፣ ልጅ ወሎዶ ለመሳም፣እህል ዘርቶ ለመቃም ያብቃችሁ፣ ለእማ ለአባ ለመባል ያብቃችሁ፣ ለደጀ ሰላሙ ለስጋ ወደሙ ያብቃችሁ፣ እነዚህ የተጋቡ ልጆቻችሁ፣ለዘመድ ለወገን የሚተረፉ ያድርጋቸው፣ በቦታው ደግማችሁ ደግማችሁ ዳሩበት፣ ከውሀ ጢስ ከጢስ ቀልብ ይቀጥናልና ከዚህ እርግማን ይጠብቃችሁ፣ በወንድ ልጅ ተበከሩ በማለት በዕድሜ ባለጸጎች ይመረቃል ፣፡

ቤተ አምሐራ ሳይንት

 

ቤተ አምሐራ ሳይንት

አማርኛ ቋንቋን ወልዴሽ ያሳዴግሽ፣

የአምሃራ ኩራት ሰገነት የሆንሽ፣

የጀግኖች መፍለቂያ የወሎ እመቤት ፡፣

እንዴት ነሽ ሀገሬ አምሃራ ሳይንት።

ሆርሞ ጭላጋ ታቦር አምባፈሪት፣

እንደት ነሽ ሀገሬ ቄታ መሀል ሳይንት።

ምን ነበር የሰራሽ አገራችን በፊት፣

ላች ዝም አንልም

BY: Desalew Zelalem

ለማን አቤት እንበል ማንስ ይሠማናል

ጩህታችን በዝቷል

ድምጻችን ተቀብሯል

ከወረዳ አስከዞን በኛ ይሳለቃል

ሳይንትን ሴሏቸው ልባቸው በትቤት

ጆሯቸው በክህደት ሙሉ ይደፈናል

ለማን እንጩህልሽ አንች ውደ ሃገሪ

የታሪክ መዘክር መሠረቴ ክብሪ

የሙህር መፍለቄያ የነገስታት ሃገር

እየጠባሽ አድጎ ታሪኩ እስኬቀየር

ላች እሜጮህ ጠፋ ስላች እሜናገር

።።።።ላች ዝም አንልም።።።።።