የኢትዮጵያ ኢኮኖሚ በበረራ

ለመካከለኛው ምስራቅ እና ለገበያዎች ቅርብ የሆነችው በአፍሪካ ቀንድ ውስጥ እንደ መዝለል ነጥብ ስትሆን የኢትዮጵያ ሥፍራ ስልታዊ የበላይነትዋን ይሰጣታል ፡፡ ከኤርትራ ፣ ከሶማሊያ ፣ ከኬንያ ፣ ከደቡብ ሱዳን እና ከሱዳን ድንበር ጋር የተገናኘ ድንበር ተሻጋሪ አገራት የተገነቡ ሲሆኑ ፣ ላለፉት ሁለት አስርት ዓመታት የጎረቤትዋን ጅቡቲ ዋና ወደብ ሲጠቀሙ ቆይተዋል ፡፡ ሆኖም በቅርቡ ከኤርትራ ጋር ሰላም በመፍጠር ኢትዮጵያ ለአለም አቀፉ ንግድ የአሳባንና ማሳሳ ወደብ የኤርትራን ወደቦች መድረሷን ለመቀጠል ተዘጋጅታለች ፡፡

ከናይጄሪያ በኋላ በአፍሪካ ከ 109 ሚሊዮን ህዝብ (2018) ጋር በአፍሪካ ውስጥ ሁለተኛው የሕዝብ ብዛት ነው ፣ እና በክልሉ በፍጥነት እያደገ ያለው ኢኮኖሚ ፡፡ ሆኖም ፣ እሱ ደግሞ ከድሀው አንዱ ነው ፣ በአንድ የነፍስ ወከፍ ገቢ 790 ዶላር ነው ፡፡ ኢትዮጵያ እ.አ.አ. በ 2025 ዝቅተኛ-መካከለኛ ገቢ ደረጃ ላይ ለመድረስ አቅ ዳለች፡፡

እ.ኤ.አ. ከ 2007/08 እስከ 2017/18 የኢትዮጵያ ኢኮኖሚ ጠንካራና ሰፊ መሠረት ያለው ዕድገት በአማካኝ ከ 5.4% ጋር ሲነፃፀር ታይቷል ፡፡ እ.ኤ.አ. በ 2017/198 የኢትዮጵያ እውነተኛ የሀገር ውስጥ ምርት ዕድገት ወደ 7.7% አድጓል ፡፡ ኢንዱስትሪ ፣ በዋናነት ግንባታ ፣ እና አገልግሎቶች ለአብዛኛዎቹ እድገቶች ተጠያቂ ናቸው። እርሻና ማኑፋክቸሪንግ በ 207/18 ካለፈው ዓመት ጋር ሲነፃፀር ለእድገቱ ዝቅተኛ አስተዋፅ አድርጓል ፡፡ የግል ፍጆታ እና የህዝብ ኢን investmentስትሜንት የፍላጎት-ጎን እድገትን ያብራራሉ ፣ የኋለኛው ደግሞ ከጊዜ ወደ ጊዜ እየጨመረ የመጣውን አስፈላጊ ሚና ይገምታል ፡፡

ከፍተኛ የምጣኔ ሀብት እድገት በከተማም ሆነ በገጠርም በድህነት ቅነሳ ላይ አዎንታዊ አዝማሚያዎችን አምጥቷል ፡፡ ከብሔራዊ የድህነት ወለል በታች የሚኖረው የህዝብ ብዛት በ 2011 ከ 30 በመቶ ወደ 2016 በ 24% ቀንሷል ፡፡ መንግስት ሁለተኛውን የእድገትና ትራንስፎርሜሽን ዕቅዱ (GTP II) በመተግበር ላይ ይገኛል፡፡ እስከ 2019/20 ፡፡ የእድገትና ትራንስፎርሜሽን እቅዱ (GTP II) በሕዝብ ኢንቨስትመንቶች አማካይነት አካላዊ መሰረተ-ልማት ማስፋፋቱን ለመቀጠል እና አገሪቱን ወደ ማኑፋክቸሪንግ ኢንዱስትሪ ለመቀየር ዓላማ አለው ፡፡ የእድገትና ትራንስፎርሜሽን ዕቅዱ በየዓመቱ በአማካኝ 11 በመቶውን የ GDP ዕድገት ያነጣጠረ ሲሆን ከአምራች ስትራቴጂው ጋር በሚጣጣም መልኩ የኢንዱስትሪው ዘርፍ በአማካኝ በ 20 በመቶ ለማሳደግ ተችሏል ፡፡

የልማት ተግዳሮቶች

የኢትዮጵያ ዋና ዋና ተግዳሮቶች አዎንታዊ የሆነ ኢኮኖሚያዊ እድገቱን በማስቀጠል የድህነት ቅነሳን በማፋጠን ሁለቱንም በስራ ፈጠራ እና በተሻሻለ የአስተዳደር ሁኔታ የሚጠይቁ ናቸው ፡፡ መንግሥት የበጀቱን ከፍተኛ ድርሻ ለድሃ ድሃ መርሃግብሮች እና ኢንቨስትመንቶች እያወጣ ነው ፡፡ የድሃ ድሃ ተኮር መርሃግብሮችን ወጪ ለመሸፈን ትልቅ ልገሳ በቅርብ ጊዜ ውስጥ አስፈላጊውን አስተዋፅኦ ማድረጉን ይቀጥላል ፡፡ ቁልፍ ተግዳሮቶች ከሚከተሉት ጋር የተገናኙ ናቸው፡-

ውስን ተወዳዳሪነት ፣ ይህም የማኑፋክቸሪንግ ልማት ፣ የሥራ ዕድል መፍጠር እና የወጪ ንግድ ጭነትን የሚገድብ።

የአገሪቱን የንግድ ተወዳዳሪነት እና አስደንጋጭ ሁኔታዎችን የሚገድብ ያልታየ የግሉ ዘርፍ ፡፡ የኢትዮጵያን የእድገት ፍጥነት የበለጠ ቀጣይነት እንዲኖረው ለማድረግ የግሉ ዘርፍ ሚናውን በውጭ የውጭ ኢንቨስትመንቶች እና በኢንዱስትሪ ፓርኮች አማካይነት የማስፋት ዓላማ አለው ፡፡

ከማህበራዊ አለመረጋጋት ጋር የተገናኘ የፖለቲካ መረበሽ በዝቅተኛ የውጭ ቀጥተኛ ኢን investmentስትሜንት ፣ በቱሪዝም እና ወደ ውጭ በመላክ ዕድገትን ላይ አሉታዊ ተጽዕኖ ያሳድራል ፡፡